İnsan yaşamında en kıymetli ve değerli hazinesi sağlıklı bir birey olabilmesidir.

Sağlığın tanımı,  Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından belirtildiği gibi, bireyin ruhsal, bedensel ve toplumsal yönlerden tam iyilik hali olarak tanımlamıştır. Ruh sağlığı ise, bireyin kendisi ve çevresiyle daima denge ve uyum içinde olmasıdır. Bireyin yaşamındaki sürekli değişen dengelere her durumda uyum sağlayarak, çevresiyle olumlu ilişkiler kurması, ruh sağlığının iyi olduğunun göstergesidir. 

Bireyin, toplumdaki diğer bireylerle denge ve uyum içinde yaşayabilmesi için öncelikle kendi içinde denge ve uyum sağlaması gereklidir. Kendi iç dünyasında parçalanmış bir birey kendisiyle barış ve huzur içinde uyum sağlayamadığından, başkalarıylada sürekli çatışma halinde olma durumu olasıdır.

SAĞLIKLI BİR BİREYDE OLMASI GEREKENLER

1. Sağlıklı bir birey, her zaman kendisiyle uyumlu olmalıdır.
2. Birey, içinde yaşadığı yakın ve uzak çevresiyle ilişkiler kurup bu ilişkileri devam ettirebilmelidir.
3. Birey, insanlarla iş birliği yapabilmeli, sevgiye ve saygıya dayalı bağlar kurabilmelidir.
4. Birey, kendine güvenmelidir.
5. Birey, toplumda bir yeri ve görevi olduğu duygusunu edinmiş olmalıdır.
6. Bireyin geleceğe yönelik planları olmalı, bunları gerçekleştirmek için gerçekçi bir yol izlemelidir.
7. Bireyin karşılaştığı zor durumlarla mücadele edebilme gücü olmalıdır.
8. Birey, kendi başına kararlar alabilmeli, kararlarının sorumluluğunu taşıyabilmeli ve sonuçlarına katlanabilmelidir.
9. Bireyin yaşadığı toplumla ters düşmeyen, benimsediği değerleri ve inançları olmalıdır.
10. Bireyin mesleği dışında eğlendirici, dinlendirici ve kendini geliştirici; spor, sanat gibi uğraşları olmalıdır.

Birey, kişiliğini oluşturan ilk ruhsal yapıyı 0-6 yaş çocukluk döneminde oluşturur. Burada ailenin önemi büyüktür. Çocuğun sağlıklı bir kişiliğinin oluşumunun temelleri söz konusudur. Gelecek yaşamını etkileyen tüm dinamikler burada şekillenir. İyi bir kişilikle tolum içinde bir birey olarak yer alabilmesini sağlayan, destekleyen, şekillendiren ailedir. Aile sürekli kendini yenilemeli, geliştirmeli iyi, örnek, rol model olmalıdır. 

RUH SAĞLIĞI İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

Kişilik;

Bir insanı diğer insanlardan ayıran duygu, düşünce, değer yargıları ile birlikte tutum ve davranışların tümüdür. 

Freud’a göre kişilik biyolojik temelli üç ana bölümün birbirini
etkilemesinden oluşan bir olgudur.

Kişiliği oluşturan bu bölümler; id, ego, süperegodur.

İD (Alt benlik): Kişiliğin en ilkel yapısıdır. İd, haz ilkesine göre çalışır. İçgüdüleri, istekleri içerir.
Örneğin, çok sevdiğimiz bir gofreti yolda karşıdan gelen kişide görünce, o gofreti yiyebilmek için gasp edercesine onu alma isteğidir. Yani hiçbir ahlaki kural içermeden ilk içgüdüsel isteğimizdir.

EGO (Benlik): İdin yöneticisi, koruyucusu, savunucusu gibidir. Burada gerçeklik prensibine göre çalışır ve id ile süperego arasında bir arabuluculuk görevi üstlenir. Freud’a göre sağlıklı bir ruh yapısı için egonun görevlerini yerine getirmesi gerekmektedir. Ego, idin aşırı istekleri ve süperego aşırı yasakları karşısında bir uzlaştırıcıdır. Bu üç mekanizma dengede olmalıdır. Denge bozulduğu an ruh sağlığı da bozulur. İç ve dış hayatın uzlaştırıcısıdır. Örneğin, egoya göre o gofreti yemenin yolu;o kişiye kibarca sorup bir tane istemekten geçer.

Süperego (Üst benlik): Kültürün, ahlakın temsilcisidir. Toplumun “Ayıptır, günahtır.” gibi değerler sistemiyle gelişir. Vicdan olarak da adlandırılabilir. Bireyin davranışlarını kontrol eden bir sıkı denetim mekanizması gibidir. Süperego bireyde kuralların içselleştirilmesini temsil eder ve haz ilkesi ile çalışan id’in aksine baskıcı bir güç içerir. Örneğin, başkasının elinde gördüğümüz o gofreti o anda almanın ne kadar ayıp
bir şey olduğu içsel olarak bilinçaltımıza yerleşmiştir.

Karakter;
Kişiliğin, kalıplaşmış olan en belirgin özelliklerini anlatmak için karakter kavramı kullanılır. Kişiliğe göre daha dar kapsamlı olup kişinin ahlaksal değerlerini vurgular. Sağlam karakterli dendiğinde, genel olarak dürüst,
güvenilir, sözünde duran, davranışları ile toplumsal değerlere uyum sağlayabilen kişi anlaşılmaktadır. Karakter sonradan kazanılır ve kişinin yaşadığı kültürü yansıtır. Ayrıca karakter, insanın davranışlarına göre çevrenin verdiği değerdir. Bireyin karakteri, kişisel özellikler ile içinde yaşadığı çevrenin değer yargılarından oluşur. Çocukluk döneminden itibaren gelişmeye ve biçimlenmeye başlar.

Mizaç;
Mizaç veya huy; bireyin kalıcı özelliklerinin en belirgin duygusal yönlerini anlatmak için kullanır. Genel olarak aynı duygusal durumu ve davranışları sergilemesi de kişinin mizacını ortaya koyar.Örneğin; öfkeli, neşeli, asık suratlı vb. olmak gibi .

İhtiyaç;
Bireyin, yaşamı boyunca hep ihtiyaçları vardır ve bu ihtiyaçlar bazı davranışların gelişmesine yol açmaktadır. İhtiyaç; birey için en elverişli koşulların ve denge durumunun bozulması durumunda ortaya çıkan eksiklik durumudur. Bir ihtiyacı gidermek için organizmayı harekete geçiren itici güç ‘’dürtü’’, bireyin İhtiyacını
gidermek için belli yönde etkinlik göstermesi eğilimine ise “güdü”denir. Güdüler belli davranışların ortaya çıkmasını sağlar.

                                               Maslow’ un ihtiyaçlar hiyerarşisi (Maslow piramidi)

Davranışların oluşum süreci;
İhtiyaç - Dürtü - Güdü - Davranışlar.

Maslow(Mazlov) ihtiyaçları, kişinin aşması gereken basamaklı bir piramide benzetmiştir, bu piramide Maslow ihtiyaçlar hiyerarşisi denir. Maslow teorisinde ihtiyaçları; temel ihtiyaçlar ve üst düzey ihtiyaçlar diye iki grupta sınıflandırmış ve insanın davranışlarının temelinde ihtiyaçların bulunduğunu belirtmiştir. Bu teoriye göre insanın temel ihtiyaçları yeterince karşılanmadan bir üst ihtiyacın karşılanması zor ve anlamsızdır.
Örneğin; sürekli aç kalan ve sokaklarda yaşayan birisine Mono Lisa’nın sanatsal değerinden bahsetmek onun için hiç bir anlam ifade etmeyecektir. İhtiyaçlar yeteri kadar karşılanıp, piramitte yukarı doğru çıkabildikçe hayattan alınan tatmin yükselecektir.

KAYNAKLAR/ ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ ALANI(YETİŞKİN VE ÇOCUK
RUH SAĞLIĞI) Osman UNCU,Yasemin KAYIŞ, Züleyha LAFÇI /MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ

SOSYOLOG/ İLiŞKİLER KOÇU ve  AİLE DANIŞMANI 

BİLGEN BİNGÖL

Bilgi ve danışmanlık için 0506 167 11 59

Ad Soyad(*) Mail Telefon Mesajınız(*) IP Adresiniz 3.15.12.95

Güvenlik kodu